Tin Tức

Lĩnh vực cơ khí chế tạo chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu thu hút đầu tư, nhưng phần lớn là đến từ các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), trong khi các doanh nghiệp trong nước chịu cảnh lép vế, đi làm gia công.

Nhân sự trong ngành cơ khí của Việt Nam có trình độ không thua kém nhân sự nước ngoài. Ảnh minh hoạ. Nguồn: Internet

Mong muốn hợp tác, đầu tư sản xuất tại Việt Nam

Trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư Online – Baodautu.vn, bà Jinying Zhang, Tổng giám đốc Công ty Pigeon, một doanh nghiệp sản xuất xe đạp hàng đầu tại Trung Quốc cho biết, nhu cầu về xe đạp của thị trường Việt Nam rất lớn, nên doanh nghiệp của bà không chỉ giới thiệu những sản phẩm mới, mà còn mong muốn hợp tác, đầu tư sản xuất tại Việt Nam.

Tại Triển lãm Vietnam Expo tổ chức hồi đầu tháng 12 tại TP.HCM, Công ty Pigeon đã mang sang 16 mẫu xe đạp và được khách hàng đặt mua hết. Chỉ sau đó vài ngày, Công ty có lịch làm việc với các đối tác tiềm năng để cùng trao đổi về kế hoạch hợp tác.

Mặc dù mới đây, doanh nghiệp sản xuất xe đạp hàng đầu của Đài Loan (Trung Quốc) là Tập đoàn DDK cũng đã khởi công xây dựng một tổ hợp sản xuất tại tỉnh Bình Dương, với diện tích khoảng 80 ha, nhưng bà Jinying Zhang cho biết, điều này sẽ không ảnh hưởng nhiều đến kế hoạch của Pigeon tại thị trường Việt Nam.

“Công ty Pigeon có nhà máy sản xuất tại 29 tỉnh tại Trung Quốc, song chưa có cơ sở sản xuất nào tại khu vực ASEAN. Với những tín hiệu tốt tại thị trường Việt Nam, có thể tới đây chúng tôi sẽ xem xét đến việc đầu tư nhà máy sản xuất”, bà Jinying Zhang nói.

Ông Yu Xue Jun, Chủ tịch Công ty Tian Jin Zheng Fang nhận xét, tiềm năng của lĩnh vực cơ khí tại Việt Nam rất lớn. Do đó, công ty của ông đang có kế hoạch tìm hiểu về môi trường đầu tư, chính sách ưu đãi đầu tư… của lĩnh vực này. Nhiều khả năng doanh nghiệp sẽ chọn TP.HCM để đặt cơ sở sản xuất. Được biết, Tian Jin Zheng Fang là doanh nghiệp chuyên sản xuất các loại máy biến thế điện và các sản phẩm do công ty sản xuất hiện đã được bán tại thị trường Việt Nam.

Chia sẻ tại Hội nghị “Xúc tiến thương mại và đầu tư Bắc Kinh, Thiên Tân, Hà Bắc tại Việt Nam” vừa tổ chức tại TP.HCM, ông Võ Tân Thành, Giám đốc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Chi nhánh TP.HCM (VCCI TP.HCM) cho biết, hợp tác thương mại, đầu tư giữa hai nước tăng mạnh trong thời gian gần đây là lý do nhiều doanh nghiệp Trung Quốc đến tìm kiếm cơ hội tại Việt Nam. Trước đây, chỉ các doanh nghiệp phía Nam Trung Quốc sang Việt Nam do gần gũi về địa lý, thì giờ đây có thêm nhiều doanh nghiệp tại Bắc Kinh, Thiên Tân, Hà Bắc (là các địa phương ở phía Bắc của Trung Quốc) đã đến giới thiệu sản phẩm mới, tìm cơ hội hợp tác với doanh nghiệp Việt Nam.

Khó khăn bủa vây doanh nghiệp nội

Ông Đỗ Phước Tống, Chủ tịch Công ty TNHH Cơ khí Duy Khanh cho biết, Công ty vừa quyết định đầu tư dự án tại Khu công nghệ cao TP.HCM (SHTP) với vốn đầu tư đăng ký là 5,2 triệu USD, có mục tiêu chế tạo máy và khuôn mẫu chính xác.

Doanh nghiệp Việt lép vế khi phải cạnh tranh với các doanh nghiệp FDI có cùng ngành nghề. Doanh nghiệp FDI mạnh hơn hẳn về tiềm lực tài chính, công nghệ, quản trị.

“Doanh nghiệp cơ khí của Việt Nam có trình độ không thua kém doanh nghiệp nước ngoài, nhưng chỉ những người thực sự say với nghề mới mạo hiểm để đổ vốn lớn đầu tư. Hiện nay vẫn còn tồn tại chính sách “ngược”, làm cản trở, gây khó khăn cho sự phát triển của doanh nghiệp ngành cơ khí”, ông Tống nói.

Cụ thể, theo ông Tống, chính sách thuế nhập khẩu đang làm khó cho doanh nghiệp, khi mà máy móc nhập khẩu (nguyên chiếc) được hưởng thuế suất là 0%, trong khi các linh kiện, thiết bị mà doanh nghiệp nhập khẩu để lắp ráp, làm ra máy đó lại chịu thuế từ 10 – 15%. Đơn cử, các máy dược phẩm, thuế nhập khẩu nguyên chiếc là 0%, nhưng những nguyên vật liệu nhập để lắp ráp làm ra loại máy này như tấm thép không gỉ có thuế 10%, hay các linh kiện điều khiển tự động thì thuế nhập khẩu là 15%… Điều này đã làm chi phí sản xuất đầu vào của doanh nghiệp bị đẩy lên cao, dẫn đến kém khả năng cạnh tranh với sản phẩm ngoại.

Thêm một cái khó nữa là, doanh nghiệp Việt phải cạnh tranh với các doanh nghiệp FDI có cùng ngành nghề ngay tại “sân nhà”. Chưa tính đến yếu tố các doanh nghiệp FDI mạnh hơn hẳn về tiềm lực tài chính, công nghệ, quản trị… thì khi đầu tư vào Việt Nam họ đã có sẵn khách hàng nên chỉ lo việc sản xuất để cung ứng.

Đơn cử, các doanh nghiệp của Hàn Quốc, Nhật Bản… hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ (trong đó có rất nhiều doanh nghiệp cơ khí – PV) gần đây đầu tư vào Việt Nam rất nhiều vì trước đó đã có các tập đoàn lớn của nước họ đến triển khai dự án. Các tập đoàn này dĩ nhiên sẽ “ưu ái” cho các doanh nghiệp của nước họ nên khó có doanh nghiệp nào của Việt Nam chen chân vào được.

Ngày 14/5, tại Hà Nội, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội tổ chức Hội nghị “Thực trạng và giải pháp thúc đẩy ngành cơ khí chế tạo Việt Nam”.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển và Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng chủ trì Hội nghị.

Khai mạc Hội nghị, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nêu rõ: So với trước đây, ngành cơ khí chế tạo của Việt Nam đã có bước tiến đáng kế. Tuy nhiên, qua khảo sát thực tế, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, ngành cơ khí chế tạo của nước ta đang bị tụt hậu so với các nước trong khu vực, chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra theo nghị quyết của Đảng. Thông qua Hội nghị này, Phó Chủ tịch Quốc hội mong muốn các nhà khoa học, chuyên gia, hiệp hội và doanh nghiệp… đóng góp những ý kiến, giải pháp nhằm thúc đẩy ngành cơ khí chế tạo phát triển.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Phan Xuân Dũng cho biết, cơ khí chế tạo có vị trí đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển kinh tế – xã hội, vừa là nền tảng, vừa là động lực cho sự phát triển của nhiều ngành nghề khác nhau trong xã hội. Thực tế cho thấy, trên thế giới không có bất kỳ quốc gia nào thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa mà lại không có ngành công nghiệp cơ khí mạnh.

Theo Chủ nhiệm Phan Xuân Dũng, hiện nay, cuộc cách mạng khoa học và công nghệ đã bước sang giai đoạn thứ 4, nhưng trình độ khoa học và công nghệ của nước ta còn thấp so với các nước trên thế giới và trong khu vực, năng lực sáng tạo công nghệ mới còn rất hạn chế… Ngành cơ khí chế tạo chưa đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và mong mỏi, nguyện vọng của người dân. Hội nghị là cơ hội để các các đại biểu đưa ra các kiến nghị, đề xuất chính sách và giải pháp để tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ phát triển ngành cơ khí chế tạo. Ý kiến thu nhận được tại Hội nghị sẽ là cơ sở quan trọng để Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghiên cứu, tổng hợp báo cáo với Lãnh đạo Đảng và Nhà nước trong việc chuẩn bị xây dựng Văn kiện trình Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội 10 năm 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội 5 năm 2021- 2025.

Theo đại diện một số hiệp hội, doanh nghiệp cơ khí, trong 10 năm, từ 2002-2012, ngành cơ khí nước ta đã từng bước phục hồi và có chuyển biến tích cực, nỗ lực tiếp cận các nguồn vốn mới, đầu tư đổi mới công nghệ, mở rộng mặt hàng, thị trường, từng bước giành lại thị phần, làm chủ thị trường trong nước. Tuy nhiên, từ năm 2013 đến nay, ngành cơ khí vì nhiều lý do khác nhau bắt đầu chững lại, trừ lĩnh vực lắp ráp ô tô, xe máy duy trì được tốc độ tăng trưởng cao.

Một số ý kiến cho rằng, nguyên nhân của tình trạng này là do tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế chậm lại, công nghiệp có tốc độ tăng trưởng thấp, thiếu vốn đầu tư vào các công trình trọng điểm quốc gia, nên cơ khí không có cơ hội tham gia. Lãi suất tín dụng cao khiến các doanh nghiệp cơ khí khó tiếp cận. Trong khi các doanh nghiệp Nhà nước sau cổ phần hóa còn lúng túng trong thực hiện đổi mới công nghệ sản xuất, thì doanh nghiệp tư nhân nhỏ bé, chưa đủ khả năng tham gia vào lĩnh vực cần vốn lớn, quay vòng vốn chậm và lợi nhuận không cao. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cơ khí chưa bám sát nguyên lý cơ bản trong sản xuất kinh doanh là phải đầu tư xây dựng doanh nghiệp theo hướng “chuyên môn hóa sâu, hợp tác hóa rộng” mà sản xuất “khép kín, thiếu liên kết”, dẫn đến lãng phí nguồn lực…

Các đại biểu đề nghị, Chiến lược phát triển cơ khí Việt Nam cần sửa đổi để thể hiện mục tiêu xây dựng phát triển một nền công nghiệp cơ khí bền vững của đất nước, trong đó cần lựa chọn một số phân ngành sản phẩm cơ khí chế tạo để làm hạ tầng kỹ thuật cho các ngành kinh tế, công nghiệp của đất nước. Ngoài nỗ lực không ngừng đổi mới của doanh nghiệp, các ý kiến cho rằng, nhất thiết phải có bàn tay hữu hình của nhà nước thể hiện bằng một hệ thống chính sách đồng bộ và nhất quán. Trong đó chú ý bảo vệ tối đa thị trường nội địa, tạo được nhiều đơn hàng từ nguồn đầu tư công cho doanh nghiệp trong nước.

–  Cân bằng tĩnh là cân bằng trên 1 mặt phẳng quay, có thể không cần đo pha, chỉ cần máy đo rung cầm tay là được. Khái niệm tĩnh ở đây không phải là đứng yên đâu, hồi trước người ta có làm như thế này: đặt trục lên 2 gối là 2 lưỡi dao để tìm vị trí nặng nhất. Nhưng bây giờ cho quay ở tốc độ cố định rồi đo, tính toán ra thôi.
–  Cân bằng động là cân bằng từ 2 mặt phẳng quay trở lên. Về lý thuyết tính toán thì dùng ma trận hệ số ảnh hưởng.

• Mất cân bằng của rotor là gì ?

–  Là hiện tượng rung động của rotor do lực ly tâm khi quay, nguyên nhân là sự không đồng nhất về vật liệu và hình dạng của rotor. Có thể hình dung như rotor dược gắn thêm hai khối lượng dôi dư tại hai mặt phẳng xử lý cân bằng. hoặc trọng tâm của rotor không nằm trên trục quay của nó.

• Rotor trục cứng, rotor trục mềm là gì ?

–  Rotor trục cứng là những rotor không biến dạng khi thay đổi tốc độ quay và không vận hành tại tần số cộng hưởng của chúng.
–  Rotor trục mềm là những rotor có biến dạng khi thay đổi tốc độ quay. Hay những rotor vận hành gần tần số cộng hưởng của chúng. Với những rotor này, khi cân bằng động cần phải quay chúng ở tốc độ cao gần với tốc độ làm việc của chúng

    Ví dụ:

Cánh búa sống của trục nghiền khoai mì có thể xem là một loại rotor mềm. Khi vận hành đúng tốc độ thiết kế thì các cánh búa mới có thể bung ra hết để là việc, hoặc những lồng ly tâm dạng mỏng, khi làm việc đúng tốc độ có thể bị biến dạng.
Buly, bánh đà, rotor động cơ điện, quạt công nghiệp… là những rotor cứng.

• Mặt phẳng xử lý cân bằng là gì?

– Là những mặt phẳng vuông góc với trục quay của rotor được tùy chọn phù hợp với kết cấu rotor. Trên những mặt phẳng này người ta xử lý cân bằng bằng cách thêm hoặc lấy ra bớt vật liệu.

• Tại sao phải xử lý cân bằng động tại hai mặt phẳng?

– Trong cân bằng động phải xử lý cân bằng tại ít nhất hai mặt phẳng (vuông góc với tâm quay) vì như thế mới xử lý được mất cân bằng momen. Trong trường hợp rotor chỉ mất cân bằng tĩnh, hay rotor có chiều dài rất nhỏ so với đường kính, ta chỉ cần xử lý tại một mặt.

• Máy cân bằng động hệ mềm, máy cân bằng động hệ cứng là gì ?

– Cách đây vài thập niên, khi máy cân bằng động được đưa vào sử dụng, các trục con lăn được gắn trên bệ có thể dịch chuyển tịnh tiến để đo mức độ chấn động nhằm đánh giá mất cân bằng. Các máy cân bằng động sử dụng nguyên lý trên được gọi là máy cân bằng động hệ mềm.
Với sự xuất hiện của kỹ thuật biến đổi năng lượng bằng thạch anh để đo lực, thì phương pháp trên không được dùng nữa. Những máy cân bằng động có các trục con lăn được gắn trên bệ cố định, sử dụng piezo hay những cảm biến lực khác để đo lực và xác định lượng mất cân bằng được gọi là máy cân bằng động hệ cứng.

• Vì sao cần máy cân bằng động nhiều tốc độ ?

– Mỗi rotor có một cơ hệ khác nhau. Do đó cần phải cân bằng ở các tốc độ thích hợp sao cho tín hiệu cân bằng được rõ ràng nhất (ít nhiễu). Ngoài ra tùy theo khối lượng rotor, mức độ mất cân bằng và độ nhạy của máy cân bằng mà ta quyết định tốc độ cân. Đối với các chi tiết nặng, lượng mất cân bằng chưa biết trước nếu cân bằng tại một tốc độ ấn định có thể gây nguy hiểm thì phải cân bằng ở tốc độ thấp trước sau đó mới tốc độ cân bằng để xác định lượng mất bằng còn lại. Vì vậy yêu cầu máy cân bằng động phải có nhiều tốc độ.

• Khi cân bằng động, có cần quay chi tiết đang được cân đạt tốc độ làm việc của nó?

– Chất lượng và độ nhạy của máy cân bằng quyết định tốc độ cân. Đối với máy cân bằng hệ cứng hiện đại, người ta có thể xác định lượng mất cân bằng ở tốc độ khá thấp.
– Lượng mất cân bằng được tính theo đơn vị g.mm. Dựa vào ISO 1940 standard để xác định lượng mất cân bằng còn lại cho phép cho từng tốc độ làm việc của Rotor cứng.

• Khi nào sử dụng máy cân bằng dẫn động bằng đai, các đăng (end-belt driver)?

– Tùy theo tải trọng động, tốc độ làm việc, phân cấp cân bằng của rotor mà quyết định sử dụng máy cân bằng động dẫn động bằng đai hay các đăng.
– Đối với các chi có tải trọng động nhỏ, tốc độ làm việc và phân cấp cân bằng cao (Vd: Turbines, turbochargers, dao phay gỗ,…). Phải sử dụng máy cân bằng dẫn động bằng đai.
– Đối với các chi tiết có tải trọng động lớn, tốc độ làm việc và phân cấp cân bằng thấp (Vd: Quạt công nghiệp, lồng ly tâm,…). Phải sử dụng máy cân bằng dẫn động bằng các đăng hay cơ cấu dẫn động khác.